معنی و مفهوم تفصیلی:
تفصیل در لغت به معنای جدا کردن و فصل فصل
کردن می‌باشد، حال چه چیز را از چه چیز جدا کنیم و به چه منظور این انفصال
صورت گیرد حائز اهمیت می‌باشد.
در حسابداری ما به چند منظور این جدا کردن را انجام می‌دهیم:
1:
بین ریز حساب‌های ما با شرکت‌های دیگر تفاوت وجود دارد، مثلاٌ حساب جاری
1257 بانک ملت مختص شرکت ما می‌باشد ولیکن موجودی نقد- بانک، مشترک بین همه
شرکت‌ها می‌باشد، پس موجودی نقد- بانک، به عنوان حساب معین تعریف می‌شود
اما بانک ملت جاری 1257 به عنوان تفصیلی مطرح می‌شود. یعنی حساب شرکت خود
را از شرکت دیگر متمایز و جدا می‌کنیم.
2- یک سری از حسابها صرفاٌ برای گزارش‌های داخل شرکت استفاده می‌شود یک سری دیگر برای گزارش‌های برون شرکتی؛
مثلاٌ این که شرکت آلفا چه قدر بدهکار است را ما به جایی ارائه نمی‌دهیم اما میزان بدهی‌های شرکت، باید در ترازنامه ذکر شود.
پس برای تفکیک بین گزاش‌های درون سازمانی و برون سازمانی نیز از تفصیلی استفاده می‌شود.
زمانی که کدینگ حسابداری طراحی می‌شود به تفصیلی‌هایی برمی‌خوریم که در چندین زیرگروه حساب بصورت مشابه به کار می‌روند، مثلاٌ شرکت آلفا هم جزء مشتریانی می‌باشد که به او می‌فروشیم و در مقابل فروش باید پولی از آن بگیریم( حساب‌های دریافتنی) هم در مقابل خرید از او چک می‌گیریم ( اسناد دریافتنی) هم چک او را به حساب می‌خوابانیم (اسناد در جریان وصول) هم پیگیر نقد شدن چک او می‌شویم و....
از این نمونه تفصیلی‌ها به وفور دیده می‌شود، وجود این تفصیلی‌ها جدا از این‌که کدینگ حساب¬های ما را شلوغ می¬کند و کاربر را در تشخیص آنها با مشکل مواجه می‌سازد، به دلیل پراکنده بودن و یکتا نبودن آنها، گزارشگیری بهینه و یکتا از تفصیلی را با مشکل مواجه می‌سازد.
فرض کنید جناب آقای علیرضا محمدی را یکبار در سیستم با کد 300123 یکبار با کد 600127 یک بار در سیستم به نام آقای محمدی یکبار با نام علی رضا محمدی یک بار با نام آقای محمدی و... به کار بردیم حال اگر بخواهیم از آقای علیرضا محمدی گزارش بگیریم که با چه حساب‌هایی درگیر بوده و گردش داشته است چه باید بکنیم؟ می‌بینید که به دلیل یکتا نبودن آنها در گزارشگیری دچار مشکل خواهیم شد. لذا وجود تفصیلی یونیک و منفک از درخت حسابها با کد یکتا جوابگوی نیاز ما برای حل این مشکل می‌باشد.
تفصیلی شناور:
زمانی که تفصیلی یونیک می‌شود به دلیل همین یکتایی آن با تمام حسابها درگیر نخواهد بود و باید بصورت شناور با بعضی از حساب‌های مربوط به آن در ارتباط باشد، مثلاٌ شرکت آلفا بصورت شناور هم با حساب‌های دریافتنی هم با اسناد دریافتنی هم با اسناد در جریان وصول هم با اسناد واخواستی در ارتباط است. پس یونیک بودن و شناور بودن لازم و ملزوم یکدیگرند.
بسیاری از حسابها همزمان نیازمند بهره‌گیری از چند تفصیلی یونیک می‌باشند، مثلاٌ هزینه جاری بابت پرژه آلفا طی قرارداد شماره 34122 که آقای علی اکبری از شرکت نظام گستر در منطقه 5 درگیر پروژه بوده است، هم بابت پروژه، هم بابت شخص، هم بابت شرکت، هم بابت منطقه انجام پروژه، نیازمند تفصیلی می‌باشد، با این قابلیت که از هر کدام را نسبت به دیگری و هم نسب به حساب معین مرتبط بتوان گزارش گرفت.
تفصیلی به تنهایی و بدون حساب مرتبط با آن دارای ماهیت مالی نمی‌باشد، آقای علی اکبری زمانی معنی دارد که مثلاٌ بگوییم چک‌های دریافتنی- آقای علی اکبری یا وام دریافتنی- آقای علی اکبری یعنی ماهیت بدهکار یا بستانکار شدن آن به حساب معین مرتبط با آن بستگی دارد.
