پیوست شماره 2 : مثالهای توضیحی
این مثالها جنبه توضیحی دارند و بخشی از استاندارد حسابداری شماره 30 نمی‌باشند.
مثال (1) – محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی (بند 11 استاندارد)
مثال (1) – محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی (بند 11 استاندارد)
|
سهام موجود |
سهام صادر شده |
|
|
|
000ر2 |
000ر2 |
مانده در ابتدای سال مالی |
1 فروردین 2×13 |
|
800ر2 |
800 |
صدور سهام جدید در ازای وجه نقد |
31 شهریور2×13 |
|
800ر3 |
000ر1 |
صدور سهام جدید در ازای وجه نقد |
30 آذر 2×13 |
|
800ر3 |
|
مانده در پایان سال مالی |
29 اسفند 2×13 |
|
محاسبه میانگین موزون: |
|||
|
سهم 650ر2 = (3/12×000ر1) + (12/12× 6/12×800) + ( 000ر2) |
|||
|
|
|||
|
سهم 650ر2 = (3/12×800ر3) + (3/12× 800ر2) + (6/12× 000ر2) یا |
|||
مثال (2) – افزایش سرمایه از محل سود تقسیم نشده یا اندوخته‌ها - سود سهمی (بند 18 استاندارد)
|
000ر000ر60 |
سود خالص سال 1×13 – ریال |
|
000ر000ر120 |
سود خالص سال 2×13 – ریال |
|
000ر200 |
سهام عادی در 1 فروردین 1×13 – تعداد |
|
000ر400 |
صدور سهام جدید (سود سهمی) در 1 مهر 2×13 دو سهم به ازای هر یک سهم موجود(2×000ر200)- تعداد |
|
200 =(400000+200000) /120000000 |
سود پایه هر سهم در سال 2×13- ریال |
|
100 = (400000+200000) /60000000 |
سود پایه هر سهم (تعدیل شده) در سال 1×13 - ریال |
|
چون سود سهمی موجب تغییر منابع یا تعهدات نمی‌شود فرض بر این است که از ابتدای سال 1×13 صادر شده است. |
|
مثال(3) - نحوه محاسبه سود تقلیل‌یافته هر سهم ناشی از اوراق مشارکت قابل تبدیل (بند 20 استاندارد)
|
000ر000ر000ر1 |
سود خالص - ریال |
|||
|
000ر000ر1 |
سهام عادی - تعداد |
|||
|
000ر1 |
سود پایه هر سهم - ریال |
|||
|
000ر100 |
اوراق مشارکت قابل تبدیل - تعداد |
|||
|
|
هر 10 برگ اوراق مشارکت قابل تبدیل به سه سهم عادی است |
|||
|
25% |
نرخ مالیات |
|||
|
000ر000ر10 |
سود تضمین شده اوراق مشارکت در سال جاری - ریال |
|||
|
000ر500ر007ر1= (25/0-1) 000ر000ر10 + 000ر000ر000ر1 |
سود خالص تعدیل شده - ریال |
|||
|
000ر30 |
تعداد سهام ناشی از تبدیل اوراق مشارکت |
|||
|
000ر030ر1=000ر30+000ر000ر1 |
تعداد سهام مورد استفاده برای محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم |
|||
|
978 = 000ر030ر1 : 000ر500ر007ر1 |
سود تقلیل یافته هر سهم- ریال |
|||
مثال (4) – افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و یا مطالبات همراه با عنصر جایزه (بند 17 استاندارد)
|
2×13 |
|
1×13 |
|
|
000ر000ر500ر1 |
|
000ر000ر100ر1 |
سود خالص واحد تجاری |
|
000ر500 سهم |
سهام عادی موجود قبل از انتشار حق تقدم خرید سهام |
||
|
یک سهم جدید به‌ازای هر پنج سهم موجود |
انتشار حق تقدم خرید سهام |
||
|
000ر100 سهم |
تعداد سهام عادی جدید |
||
|
000ر1 ریال |
قیمت اعمال حق تقدم خرید هر سهم |
||
|
اول فروردین 2×13 |
تاریخ تصویب انتشار حق تقدم |
||
|
اول خرداد 2×13 |
تاریخ اتمام پذیر‌ه‌نویسی |
||
|
450ر1 ریال |
ارزش بازار هر سهم عادی بلافاصله قبل از تصویب انتشار حق تقدم خرید سهام |
||
|
29 اسفند هر سال |
تاریخ گزارشگری |
||
محاسبه ارزش بازار نظری هر سهم بلافاصله پس از تصویب انتشار حق تقدم خرید سهام
|
ارزش بازار نظری‌هر‌سهم‌‌بلافاصله پس از تصویب انتشار حق‌تقدم |
= |
مجموع عواید حاصل از‌اعمال حق‌تقدم + مجموع ارزش بازار سهام موجود بلافاصله قبل از تصویب‌انتشار‌حق‌تقدم |
|
تعداد سهام موجود بعد از اعمال حق تقدم |
|
= |
(000ر100 × 000ر1) + (000ر500 × 450ر1) |
375ر1= |
|
000ر100 + 000ر500 |
محاسبه عامل تعدیل:
|
ارزش بازار هر سهم بلافاصله قبل از تصویب انتشار حق تقدم |
= |
450ر1 |
054/1= |
|
|||
|
ارزش بازار نظری هر سهم بلافاصله پس از تصویب انتشار حق تقدم |
375ر1 |
|
|||||
|
2×13 |
1×13 |
محاسبه سود پایه هر سهم |
||||||
|
ریال |
ریال |
|
|
|||||
|
|
200ر2 |
000ر500 ÷ 000ر000ر100ر1 |
سود پایه هر سهم گزارش شده سال 1×13 |
|||||
|
|
087ر2 |
000ر000ر100ر1 |
سود پایه هر سهم تجدید ارائه شده سال 1×13 با توجه به انتشار حق تقدم خرید سهام سال 2×13 |
|||||
|
(054/1× 000ر500) |
||||||||
|
552ر2 |
|
000ر000ر500ر1 |
سود پایه هرسهم سال2×13(شامل آثار انتشار حق تقدم خرید سهام) |
|||||
|
(10/12×000ر600)+(2/12 ×054/1×000ر500) |
||||||||
مثال (5)- محاسبه سود پایه هر سهم و سود تقلیل یافته هر سهم و نحوه ارائه آن درصورت سود و زیان (مثال جامع)
این مثال نحوه محاسبه و ارائه سود پایه و سود تقلیل یافته هر سهم را به صورت سه ماهه و سالانه در سال 1×13 برای شرکت پویا ارائه می‌کند. رقم کنترلی، سود خالص (زیان) ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی شرکت است. برخی اطلاعات شرکت به شرح زیر است:
تعداد سهام عادی در 1/1/1×13 000ر000ر5 سهم
افزایش سرمایه نقدی در 1/3/1×13 000ر200 سهم
شرکت 000ر000ر000ر12 ریال اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام عادی با نرخ سود 10 درصد در جریان دارد که هر 000ر000ر1 ریال از اوراق مشارکت، قابل تبدیل به 40 سهم عادی می‌باشد. سررسید اوراق مشارکت 1/4/1×13 بوده که در این تاریخ تبدیل شده است.
نرخ مالیات 25 درصد
|
سود خالص (زیان) قابل انتساب به صاحبان سهام عادی شرکت |
سود خالص (زیان) ناشی از عملیات درحال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی شرکت |
|
سال 1×13 |
|
ریال |
ریال |
|
|
|
000ر000ر000ر5 |
000ر000ر000ر5 |
|
سه ماهه اول |
|
000ر000ر500ر6 |
000ر000ر500ر6 |
|
سه ماهه دوم |
|
* ( 000ر000ر000ر1) |
000ر000ر000ر1 |
|
سه ماهه سوم |
|
( 000ر000ر700) |
( 000ر000ر700) |
|
سه ماهه چهارم |
|
000ر000ر800ر9 |
000ر000ر800ر11 |
|
کل سال |
* شرکت پویا در سه ماهه سوم دارای 000ر000ر000ر2 ریال زیان ناشی از عملیات متوقف شده می‌باشد.
سه ماهه اول سال 1×13
محاسبه سود پایه هر سهم:
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
000ر000ر000ر5 |
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (معادل سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی) |
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
مدت |
سهام موجود |
|
تاریخ |
|
333ر333ر3 |
2/3 |
000ر000ر5 |
|
1/1/1×13 تا 31/2/1×13 |
|
- |
- |
000ر200 |
|
صدور سهام در 1/3/1×13 |
|
333ر733ر1 |
1/3 |
000ر200ر5 |
|
|
|
666ر066ر5 |
|
|
|
جمع |
|
987 ریال |
|
|
|
سود پایه هر سهم |
محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم :
|
تعداد/ریال |
|
|
000ر000ر000ر5ریال |
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
000ر000ر225 ریال |
اضافه‌می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود (سود تضمین‌شده) (25% -1) × 1/4 × (10% × 000ر000ر000ر12) |
|
000ر000ر225ر5ریال |
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل |
|
666ر066ر5 سهم |
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
|
000ر480 سهم |
اضافه می‌شود: سهام عادی اضافی ناشی از تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل |
|
666ر546ر5 سهم |
میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی |
|
942 ریال |
سود تقلیل یافته هر سهم |
سه ماهه دوم سال 1×13
محاسبه سود پایه هر سهم:
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
000ر000ر500ر6 |
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (معادل سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی) |
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
مدت |
سهام موجود |
تاریخ |
|
|
|
000ر200ر5 |
1/4/1×13 |
|
|
|
000ر480 |
تبدیل اوراق مشارکت قابل تبدیل در 1/4/1×13 |
|
000ر680ر5 |
3/3 |
000ر680ر5 |
1/4/1×13 تا 31/6/1×13 |
|
000ر680ر5 |
|
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
|
144ر1 ریال |
|
|
سود پایه هر سهم |
محاسبه سود تقلیل یافته هر سهم :
|
تعداد/ریال |
|
|
000ر000ر500ر6 ریال |
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
- |
اضافه می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود |
|
000ر000ر500ر6 ریال |
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل |
|
000ر680ر5 سهم |
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
|
- |
اضافه می‌شود: سهام عادی اضافی ناشی از تبدیل فرضی اوراق مشارکت |
|
000ر680ر5 سهم |
میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی |
|
144ر1 ریال |
سود تقلیل یافته هر سهم |
سه ماهه سوم سال 1×13
محاسبه زیان پایه هر سهم:
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
000ر000ر000ر1 |
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
(000ر000ر000ر2) |
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
(000ر000ر000ر1) |
زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
مدت |
سهام موجود |
تاریخ |
|
000ر680ر5 |
3/3 |
000ر680ر5 |
1/7/1×13 تا 30/9/1×13 |
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
|
سود (زیان) پایه هر سهم: |
|
176 |
سود ناشی از عملیات در حال تداوم |
|
(352) |
زیان ناشی از عملیات متوقف شده |
|
(176) |
زیان پایه هر سهم |
محاسبه زیان تقلیل یافته هر سهم :
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
000ر000ر000ر1 |
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
- |
اضافه‌می‌شود: اثر تبدیل فرضی اوراق مشارکت قابل تبدیل بر سود |
|
000ر000ر000ر1 |
سود ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل |
|
(000ر000ر000ر2) |
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
(000ر000ر000ر1) |
زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی با فرض تبدیل |
|
000ر680ر5 سهم |
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
|
- |
اضافه می‌شود: سهام اضافی ناشی از تبدیل فرضی |
|
000ر680ر5 سهم |
میانگین موزون تعدیل شده تعداد سهام عادی |
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
|
سود (زیان) تقلیل یافته هر سهم: |
|
176 |
سود ناشی از عملیات در حال تداوم |
|
(352) |
زیان ناشی از عملیات متوقف شده |
|
(176) |
زیان تقلیل یافته هر سهم |
زیان پایه و تقلیل‌یافته هر سهم یکسان است، لذا بطور یکجا ارائه می‌شود.
سه ماهه چهارم سال 1×13
محاسبه زیان پایه و تقلیل یافته هر سهم:
|
مبلغ |
|
|
|
ریال |
|
|
|
(000ر000ر700) |
زیان ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی (معادل زیان قابل انتساب به صاحبان سهام عادی) |
|
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
مدت |
سهام موجود |
تاریخ |
|
000ر680ر5 |
3/3 |
000ر680ر5 |
1/10/1×13 تا 29/12/1×13 |
|
(123) ریال |
|
|
زیان پایه و تقلیل یافته هر سهم |
کل سال 1×13
محاسبه سود پایه هر سهم:
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
000ر000ر800ر11 |
سود خالص ناشی از عملیات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
(000ر000ر000ر2) |
زیان ناشی از عملیات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
000ر000ر800ر9 |
سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادی |
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
مدت |
سهام موجود |
تاریخ |
|
333ر833 |
2/12 |
000ر000ر5 |
1/1/1×13 تا 31/2/1×13 |
|
- |
- |
000ر200 |
صدور سهام عادی در 1/3/1×13 |
|
333ر433 |
1/12 |
000ر200ر5 |
1/3/1×13 تا 31/3/1×13 |
|
- |
- |
000ر480 |
تبدیل اوراق مشارکت به سهام عادی |
|
000ر260ر4 |
9/12 |
000ر680ر5 |
1/4/1×13 تا 29/12/1×13 |
|
666ر526ر5 |
|
|
میانگین موزون تعداد سهام عادی |
|
مبلغ |
|
|
ریال |
|
|
|
سود پایه هر سهم: |
|
135ر2 |
سود ناشی از عملیات در حال تداوم |
|
(362) |
زیان ناشی از عملیات متوقف شده |
|
773ر1 |
سود پایه هر سهم |
